İsrail-İran Savaşı Gübre Piyasasını Sarstı: Gaziantep Tarımı da Risk Altında

İsrail ile İran arasında süren savaş, enerji ve lojistik alanlarında yarattığı tahribatla birlikte gübre sektörünü derinden sarsarken, bu etkinin Gaziantep ve çevresindeki tarım üretimini de doğrudan tehdit ettiği bildiriliyor.

Bölgesel Savaşın Küresel Tarım Üzerindeki Yansımaları

Enerji kaynaklarına yönelik saldırılar ve jeopolitik risklerin artmasıyla birlikte gübre tedarikinde kritik aksamalar yaşanıyor. Başta üre ve amonyak olmak üzere pek çok gübre çeşidinin tedarik zinciri bozuldu. Bu gelişme, girdi maliyetleri zaten yüksek olan Türk çiftçisini daha da zorlayacak bir sürece soktu. Gaziantep’in tarımda önemli rol oynayan Nizip, Araban ve Oğuzeli gibi ilçelerinde gübre temininde ciddi belirsizlik oluştuğu belirtiliyor.

Lojistik ve Enerji Darboğazı Fiyatları Tetikledi

Savaşın ilk günlerinden itibaren:

İsrail’in doğalgaz sahaları kapanınca Mısır’daki gübre üretim tesisleri durdu.
İran petrolü üzerindeki riskler brent petrol fiyatını artırdı, bu da üretim ve nakliye maliyetlerine yansıdı.
Süveyş Kanalı ve Hürmüz Boğazı’nda yaşanan güvenlik riskleri, Katar ve Suudi Arabistan gibi başlıca üretici ülkelerin ihracatını yavaşlattı.

Tüm bu gelişmelerin sonucu olarak dünya genelinde gübre fiyatları yükseldi. Türkiye’de ise bazı firmalar satışlarını durdurdu, piyasada panik havası hâkim oldu.

Gaziantep Çiftçisi Tedirgin

Gaziantep Tarım ve Orman İl Müdürlüğü kaynaklarından alınan bilgilere göre, bölge çiftçileri gübre temininde temkinli davranıyor. Stoklama eğilimlerinin arttığı, ancak fiyatların dalgalı seyrettiği bildiriliyor. Özellikle pamuk, buğday ve zeytin üreticileri, sezon başında karşılaştıkları bu tablo karşısında ciddi endişe taşıyor.

Tarım uzmanları, fiyat oynaklığı ve tedarik zorluklarının tarımda planlama sorunları ve verim kaybı yaratabileceğini ifade ediyor.

Gübre Sektöründe Kriz Derinleşiyor

Sektör temsilcileri, savaşın yalnızca fiziksel üretimi değil, psikolojik etkileriyle birlikte satış davranışlarını da değiştirdiğini belirtiyor. Şirketlerin büyük kısmı satışlarını durdururken, sigorta ve navlun maliyetleri %100’e yakın artış gösterdi. Alternatif rotalar kullanılsa da bu, fiyatlara daha da fazla baskı oluşturuyor.

Türkiye İçin Uyarı: Alternatif Kaynaklardan Stok Şart

Uzmanlara göre, Türkiye için en doğru yol, kısa vadede alternatif kaynaklardan pahalı da olsa sınırlı miktarda gübre stoklamak. Özellikle iç tüketim için gerekli olan azotlu gübrelerin güvence altına alınması gerektiği vurgulanıyor. Aksi halde tarım üretimi ve gıda arz güvenliği tehlikeye girebilir.

Küresel Düzeyde Etkilenen Ülkeler ve Türkiye’nin Yeri

Gübre tedarikinde savaş nedeniyle en çok etkilenen ülkeler arasında Mısır, Hindistan, Bangladeş, Katar ve Suudi Arabistan yer alırken, Türkiye de bu zincirin bir parçası olarak doğrudan etkileniyor. İran’ın yıllık 5 milyon ton üre ihracatı ve İsrail’in 4,5 milyon tonluk potasyum gübre üretimi dikkate alındığında, yaşanan savaşın etkisi tüm tarım dünyasına yayılıyor.