Gaziantep’te Antep Fıstığı Krizi Kapıda: Don ve Kuraklık Rekolteyi Vurdu!

Uzmanlar ve üreticiler, bu yıl don ve kuraklık nedeniyle ciddi rekolte kaybı yaşanabileceği uyarısında bulunuyor. Türkiye'nin fıstık üretiminde lokomotifi olan Gaziantep’te, 2025 yılı için umutlar yerini endişeye bıraktı.

“Bir Var Bir Yok” Döngüsü Bu Yıl Dibi Görebilir

Geçtiğimiz yıl Türkiye genelinde yaklaşık 390 bin ton fıstık üretimi gerçekleşmişti. Ancak bu yıl doğal üretim döngüsü, zirai don olayları ve uzun süren kuraklık birleşince, rekoltenin %30-40 oranında düşmesi bekleniyor.

Ziraat Mühendisi Karaca Bozgeyik’e göre erken yapılan rekolte açıklamaları, piyasayı manipüle etme riski taşıyor. Bozgeyik, “Üretici henüz ürününü hasat etmeden fiyat spekülasyonu başlıyor. Bu da çiftçinin zarar etmesine yol açıyor” dedi.

Bakanlıktan Açıklama: Fıstık Destek Listesinde

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 34 ilde etkili olan zirai don olayının Antep fıstığını da ciddi şekilde etkilediğini belirtti. Yumaklı, TARSİM sigortası olan çiftçilere ödeme yapılacağını, sigortası olmayan ancak ÇKS’ye kayıtlı üreticilere de harcama düzeyinde destek sağlanacağını açıkladı.

“Özellikle çok yıllık bitkilerde büyük zarar var. Fıstık üreticilerimizi yalnız bırakmayacağız.” – Bakan Yumaklı

Esnaf ve Üretici Arasında Rekolte Gerilimi

Çarşı esnafı ise üreticiler kadar karamsar değil. Geçen yılın rekoltesinin büyük kısmının henüz piyasaya sürülmediğini savunan esnaf, “Stokçuluk yok, üretici ihtiyacı olmadıkça ürününü satmıyor. Fıstık her gün piyasaya iniyor” diyor.

Ancak üreticiye göre durum daha farklı: Kurak geçen sezonun ardından verim oldukça düşük, bazı bölgelerde neredeyse hiç ürün alınamayacağı belirtiliyor.

Destek Modeline Eleştiri: “Mazot Değil, Kilo Başına Prim Gelsin”

Hem esnaf hem çiftçi, mevcut destekleme sisteminin yetersiz olduğunda hemfikir. Özellikle mazot desteğinin üretimle doğrudan ilişkili olmadığı, tapusu olan herkesin bu destekten faydalandığı yönünde eleştiriler artıyor.

“Destek, ürünü gerçekten üretene verilmeli. Kilo başına belge karşılığı prim verilirse hem kayıt oluşur hem de doğru kişiye destek sağlanır.” – Gaziantepli üreticiler

Kesin Rakam Temmuz'da Belli Olacak

Rekolteye dair kesin rakamların temmuz ayında yapılacak saha incelemeleriyle netleşeceği bildirildi. Ancak şimdiden hem üretici hem de tüketici cephesinde fiyat ve arz dengesine dair büyük bir belirsizlik yaşanıyor.