Anoreksiya Nervoza Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Süreci

Psikolojik bir rahatsızlık olarak da değerlendirilen anoreksiya, zamanında teşhis edilip tedavi edilmediğinde yaşamı tehdit edecek boyutlara ulaşabilir.

Bu hastalık, hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı olumsuz etkiler. Aşırı kilo kaybı, metabolik bozukluklar ve sosyal izolasyon gibi sonuçlar doğurabilir. Her yaş ve cinsiyette görülebilen anoreksiya, genellikle genç yaşlarda başlar ve tedavi süreci uzun ve karmaşık olabilir.

Anoreksiya Nedir?

Anoreksiya, kişinin ideal kilosundan oldukça düşük olmasına rağmen kendini kilolu hissetmesi ve bu düşünceyle yemek yemeyi büyük ölçüde kısıtlaması şeklinde tanımlanır. Zamanla bu kısıtlama, hayati risk taşıyan kilo kaybına neden olur. Hastalar genellikle aşırı diyet yapma, egzersiz takıntısı, yiyeceklerden kaçınma ve aynada kendini çarpıtılmış şekilde görme gibi davranışlar sergiler.

Anoreksiyanın Nedenleri Nelerdir?

Anoreksiya nervozanın kesin bir nedeni olmamakla birlikte, genetik, çevresel ve psikolojik etkenlerin birlikte rol oynadığı düşünülmektedir. En yaygın nedenler arasında şunlar yer alır:

• Depresyon ve anksiyete bozuklukları

• Travmatik yaşam deneyimleri

• Aile içi iletişim sorunları

• Toplumsal güzellik baskısı ve medya etkisi

• Obsesif kompülsif kişilik özellikleri

• Kontrol arzusu ve mükemmeliyetçilik

Anoreksiya Belirtileri Nelerdir?

Anoreksiya, hem davranışsal hem de fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Belirtiler hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilir:

Davranışsal Belirtiler:

• Kilo alma korkusu

• Sürekli diyet yapma, kalori hesaplama

• Yemek yemeyi reddetme

• Aynada kendini kilolu görme

• Sosyal ortamlarda yemek yemekten kaçınma

• Sürekli egzersiz yapma

Fiziksel Belirtiler:

• Aşırı zayıflık

• Düşük tansiyon ve yavaş kalp atışı

• Bayılma, baş dönmesi

• Yorgunluk ve halsizlik

• Soğuk hissetme, kuru cilt

• Saç dökülmesi, tırnak kırılması

• Düzensiz veya tamamen kesilen adet döngüsü

• Sindirim problemleri ve karın ağrısı

Anoreksiya Sonucunda Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar

Tedavi edilmediğinde anoreksiya birçok ciddi sağlık sorununa yol açabilir:

• Kalp ritim bozuklukları

• Elektrolit dengesizlikleri

• Osteoporoz (kemik kaybı)

• Karaciğer ve böbrek yetmezliği

• Diş çürükleri ve diş kaybı

• Bağışıklık sisteminde zayıflama

• İntihar riski

Anoreksiya Nasıl Teşhis Edilir?

Teşhis süreci genellikle fiziksel muayene, laboratuvar testleri ve psikolojik değerlendirme aşamalarını içerir. Doktorlar şu adımları takip eder:

• Vücut kitle indeksi (VKİ) ölçümü

• Nabız, tansiyon, vücut sıcaklığı kontrolü

• Kan testleri (elektrolit, karaciğer, böbrek fonksiyonları)

• Psikolojik değerlendirme formları

• Röntgen veya EKG gibi görüntüleme yöntemleri

Tedavi Süreci Nasıl İşler?

Anoreksiya tedavisi yalnızca kilo alımını değil, bireyin beden algısı ve yemekle ilişkili düşüncelerini değiştirmeyi de hedefler. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür:

• Tıbbi destek: Yaşamı tehdit eden durumlarda hastaneye yatırma

• Psikoterapi: Bireysel ve aile terapisi, özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT)

• Beslenme danışmanlığı: Dengeli ve sürdürülebilir beslenme alışkanlıkları kazandırma

• İlaç tedavisi: Depresyon ve anksiyete için antidepresanlar

Anoreksiya tedavisi uzun soluklu bir süreçtir ve aile desteği, tedavinin başarısında kritik rol oynar. Erken teşhis ve doğru tedavi ile hastalığın kontrol altına alınması mümkündür. Ancak gecikmiş vakalarda tedavi süreci hem fiziksel hem de psikolojik olarak daha zorlayıcı olabilir.