Yaz Mevsimi Neden Hâlâ Gecikiyor? Marmara’dan Anadolu’ya Serin Havaların Sebepleri ve Mevsimsel Dalgalanmalar

Mayıs ortasında olmamıza rağmen Marmara Bölgesi’nde serin hava etkisini sürdürüyor, Karadeniz’de güneş nadiren yüzünü gösteriyor, Anadolu’nun bazı kesimlerinde ise kuvvetli yağışlar devam ediyor. Bu durum yaz mevsiminin kalıcı sıcaklığına hasret kalanların sabrını zorluyor. Peki, havalar neden hâlâ serin? İstanbul’da geceler neden mont giymeyi gerektiriyor? Mevsim normallerine göre değerlendirdiğimizde bu durumu nasıl anlamalıyız?

Kuzey Marmara ve Balkanlardan Gelen Soğuk Rüzgarlar

Kuzey Marmara kuşağı, Demirköy’den Kandıra-Karasu’ya kadar uzanan geniş bir alan, Balkanlar ve Kırım üzerinden gelen serin hava kütlelerinin etkisi altında. Rusya ve Ukrayna bölgesinden gelen soğuk hava dalgaları, Nisan ve Mayıs aylarında poyraz ve karayel gibi rüzgarlarla kendini hissettiriyor. Bu durum, halk arasında “kış bitmedi” hissi yaratıyor. Özellikle İstanbul ve çevresinde gündüz 16-17°C civarında seyreden sıcaklıklar, mevsim normallerinin biraz altında kalsa da aslında bu aralık Mayıs için olağan kabul ediliyor.

Mevsim Normalleri Bize Soğuk Geliyor

Güney Marmara’da (Çanakkale, Balıkesir, Bursa) sıcaklıklar kuzeye göre 4-5°C daha yüksek seyrediyor. Örneğin Çanakkale’de 20°C civarında olan hava, İstanbul’da 16°C hissediliyor. Bu fark, özellikle insanların “hava soğuk” algısını tetikliyor. Çünkü 15-20°C arası sıcaklık, İstanbul için mevsim normallerini temsil etse de genellikle insanlarımız 2-3°C daha yüksek sıcaklıklar bekliyor.

Deniz ve Karalar Arasındaki Isınma Farkı: Termal Atalet

Denizlerin yüksek özgül ısısı, yani ısıyı uzun süre muhafaza etme özelliği, karalardan farklı olarak daha yavaş ısınmalarına sebep oluyor. Marmara Denizi şu anda yaklaşık 17°C’de seyrediyor ve bu soğuk su kütlesi, çevresindeki havayı serinletmeye devam ediyor. Karasal bölgelerde ise sıcaklık gün içinde 20°C’yi geçip gece 3°C’ye kadar düşebiliyor. Bu durum, kıyı bölgelerinde daha ılıman, iç kesimlerde ise ani sıcaklık değişimleri yaşanmasına yol açıyor.

Atmosfer ve Güneş Etkileşimi: Neden Güneşten Gelen Enerji Anında Sıcaklığa Dönüşmüyor?

Mayıs ayında Kuzey Yarımküre’ye ulaşan güneş enerjisi artıyor ancak atmosferdeki toz ve partiküller güneş ışınlarının bir kısmını saçıyor ve azaltıyor. Sahra Çölü’nden taşınan tozlar, gökyüzünün sabah ve akşam saatlerinde kızıl turuncu renklere bürünmesine neden olurken, doğrudan ısıyı engelliyor. Bu atmosferik etkileşimler, güneş ışığının yeryüzüne ulaşan etkisini yumuşatıyor ve hava sıcaklıklarının aniden yükselmesini önlüyor.

Doğanın Serinletici Gücü: Buharlaşma ve Evapotranspirasyon

İlkbaharın gelişiyle doğada uyanan bitkiler, topraktaki suyu atmosfere su buharı olarak salıyor. Bu buharlaşma, bitkilerin terlemesiyle birleşince çevreyi doğal olarak serinletiyor. Yeşil alanlarda hissedilen ferahlığın temel sebebi bu doğal klima etkisi. Bu süreç, havanın sıcaklığının ani yükselmesini engelleyen önemli faktörlerden biri.

Gece Radyasyonel Soğuma ve Bulutsuz Gökyüzü

Gündüz ısınan toprak ve bitki örtüsü, gece boyunca uzun dalga boylu radyasyon ile enerjisini atmosfere geri veriyor. Bulutsuz gecelerde bu soğuma daha belirgin oluyor. Marmara ve Karadeniz çevresinde esen poyraz ve karayel rüzgarları da hissedilen sıcaklığı birkaç derece düşürerek geceleri serin geçmesine sebep oluyor.

Üç İklim Bölgesinde Mayıs: Aynı Anda Üç Mevsim

Türkiye’nin eşsiz coğrafyası nedeniyle mayıs ayında bile üç farklı mevsim yaşanabiliyor. Güneydoğu’da arpa başağa dururken, Karadeniz’de fındık filizleniyor; Doğu Anadolu’da hala kar yağışı görülebiliyor. Akdeniz ve Ege kıyılarında ise cesur deniz severler denize girebiliyor. Marmara ise gün içinde yaz ve sonbahar havası arasında gidip geliyor.