Gaziantep'te Tesadüfen bulunan padişah fermanı, restore ediliyor

GAZİANTEP Zeugma Mozaik Müzesi'nin kütüphanesinde yapılan tasnif sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun 30'uncu padişahı olan 2’nci Mahmud'a ait olduğu belirlenen ferman bulundu. Deforme olan ve uzman ekipler tarafından restorasyon ve konservasyonuna başlanan ferman, incelemelerin ardından müzede sergilenecek.

Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi’nde tasnif çalışması yapan ekip, kütüphane bölümündeki kitapların arasında Arapça el yazılı bir belge buldu. Yapılan incelemelerde kısmen tahrip olmuş yazılı belgenin, Osmanlı padişahlarından 2'nci Mamhud'a ait ferman olduğu belirlendi. Müze envanterinde yer almayan fermanın restorasyonu için uzman ekip görevlendirildi. Yapılan ön incelemede fermanın padişah 2'nci Mahmud tarafından Mustafa Veledi Mehmet'e yazıldığı ve içeriğinde Ayıntap Kalesi ile ilgili bilgiler bulunduğu belirlendi.

'FERMANI BÜTÜN AYRINTILARIYLA BİLİMSEL OLARAK İNCELEYECEĞİZ'

Arapça el yazması olan fermanda Gaziantep'teki tarihi kalenin o dönemki ismi ile Ayıntap Kalesi ile ilgili bilgilerin yer aldığını ifade eden Zeugma Mozaik Müzesi Müdürü Özgür Çomak, "Gaziantep Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü'nde, Zeugma Mozaik Müzemizin kütüphanesinde yaptığımız tasnif çalışmaları esnasında bulduğumuz 2'nci Mahmud'a ait fermanın restorasyon ve konservasyon çalışmasını yapmaya başladık. Müzenin kütüphanesindeki tasnif çalışmaları sırasında tesadüfen Arapça el yazması 2'nci Mahmud'a ait 1819-1820 tarihli Ayıntap Kalesi ferman olduğunu tespit ettik. İlk yaptığımız yüzeysel incelemede Divan edebiyatı şeklinde sülüs yazı tekniğinde yazılmış olan belgenin 2'nci Mahmud tarafından Mustafa Veledi Mehmed'e verildiğini anlatan bir ferman olduğunu belirledik. Restorasyon ve konservasyon çalışmalarının sonrasında da gerekli bilimsel çalışmaları tarihçilerimizle beraber inceleyeceğiz. Fermanın bütün bilimsel çalışmaları tamamlanınca bakanlığımızın izinleri doğrultusunda müzemizde sergilemeyi düşünüyoruz" dedi.

'HER AŞAMASINI MİKROSKOPLA TAKİP ETTİK'

Gaziantep Restorasyon ve Konservasyon Müdür Yardımcısı Ayşe Ebru Çorbacı ise müzede tesadüfen bulunan fermanın nemli ortamda kalması sebebiyle deforme olduğunu söyledi. Fermanda parça kayıplarının olduğunu anlatan Çorbacı, şunları söyledi:

"Şu an üzerinde çalıştığımız belge, 19'uncu yüzyıla ait kağıt eser olan bir fermandır. Bize geldiğinde eserde yanlış depolama nedeniyle birtakım bozulmaların olduğunu tespit ettik. En yoğun fiziksel bozulmalar kat yerlerinde görüldü. Çok fazla katlandığı için de hem izler hem de parça kayıpları oluşmuş. Eserin çok yoğun nemli bir ortamda bekletildiğinin farkına vardık. Yüzeyinde biyolojik bozulmalar başlamış. Bizim aslında ilk çalışmalarımız bunun tespitine yönelikti. Eserle ilgili çalışmalara başladık ve eserin hem varyantlarını belirledik hem de bire bir çizimi ile fermandaki bozulmaları tespit ettik. Daha sonrasında bu bozulmalar doğrultusunda ne tür işlemler ve hangi işlemlerden geçeceğine karar verdik. Uzman restoratörlerimiz ferman üzerinde çalışmalarına başladılar. Öncelikle bir temizlik çalışması yürüttük, ardından sağlamlaştırma ve dezenfeksiyon çalışmalarımız oldu. Üzerinde kullanılan mürekkebin sulu temizliğe dayanıklı olup olmadığına yönelik testler yaptık. Tüm bu çalışmaların her aşamasında mikroskoplarla tespit ederek belgelenmelerini sağladık. Temizlik ve dezenfeksiyon çalışmalarımızın ardından kırıkların, yırtıkların ve boşlukların yapıştırılması ile ilgili dolgu çalışmamız oldu. Artık yavaş yavaş yapılan işlemlerin sonuna geldik. Yakın zamanda tamamlayarak Müze Müdürlüğümüze teslim edeceğiz."