Ekran Süresi İkilemi: Novakid, 15 Ülkede Çocukların Ekran Başında Geçirdiği Süreye İlişkin bir Araştırma Yürüttü

Uzun yaz tatili yaklaştıkça, çocuklar için uzun süreli boş vakitleri de beraberinde getiriyor. Seyahat esnasında ya da aile ve arkadaşlarla geçirilen kaliteli vakitlerde ise neredeyse istisnasız biçimde ya online eğlenceye ya da tablet, akıllı telefon ve bilgisayar başında eğitim faaliyetlerine vakit ayrılıyor. İşte farklı ülkelerde yaşayan çocukların ekran başında geçirdiği bu süreyi hesaplamak ve ebeveynlerin ekran süresine yönelik tutumunu öğrenebilmek amacıyla, çocuklara yönelik İngilizce okulu Novakid, 15 ülkeden 2.000 aileyle birlikte bir araştırma gerçekleştirdi.

Araştırmada hem eğitsel hem de eğlenceye dayalı faaliyetler açısından çocukların ekran başında vakit geçirme alışkanlıklarından doğan konular incelenirken çocukların ekran önünde harcadıkları süreye ilişkin olarak ebeveynlerin görüşleri alındı.

Çalışmada, 4 ile 12 yaş arası çocuğu bulunan ve eğitim, gelir ve meslek anlamında farklı seviyelerde yer alan özel bireyler seçildi. Çalışma, 2022 yılının Mayıs ayı içerisinde İspanya, İtalya, Almanya, Romanya, Rusya, Türkiye, Suudi Arabistan, Katar, Japonya, Endonezya ve Güney Kore'yi de içeren 15 farklı ülkede gerçekleştirildi.

Ekran başında eğitime de biraz vakit ayırmaktan çekinmeyin

Araştırmanın sonuçlarına göre dünya genelinde 4 ile 12 yaş arasındaki çocuklar, haftanın 2 saatini bilgisayar ya da elektronik bir cihaz önünde eğitim faaliyetlerine ayırarak geçiriyor.

İspanya, Romanya ve Rusya'da bu tür faaliyetlere ayrılan ekran süresi, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında daha yüksek: Bu ülkelerde yaşayan ebeveynlerin %30'u çocuklarının online eğitim faaliyetlerine günde 3 ila 6 saat arasında vakit ayırdığını belirtirken Almanya, İtalya, Türkiye, ODKA ülkeleri ve Japonya'da ise bu oran %20 ila %25 arasında seyrediyor.

Ekran başında geçirilen sürenin en yüksek olduğu ülke ise Güney Kore: Ebeveynlerin %49'luk bir kısmı, çocuklarının online eğitim faaliyetlerine günde 3 ila 10 saat vakit ayırdığını belirtiyor.

Çocukların gün içerisinde ekran başında geçirdikleri süreye ilişkin olarak ebeveynlerin tutumları değerlendirildiğinde ise araştırmaya dahil edilen tüm bölgelerdeki ebeveynler, çocukların özellikle eğitime dayalı faaliyetler için ekran başında geçirdiği süre konusunda herhangi bir endişe duymuyor.

Ancak Güney Kore (%19), İspanya (%17) ve Türkiye'de (%14) yaşayan ebeveynler yine de bu sürenin azalması taraftarı. Eğitim amaçlı faaliyetler de dahil olmak üzere ekran başında geçirilen sürenin azalmasını en çok isteyen ebeveynler ise %46'lık bir oranla Japonya'da.

Çocukların bilgisayar, tablet veya akıllı telefon üzerinden oyunlaştırılmış faaliyetler eşliğinde ders çalışmasını isteyen ebeveynler ise, ODKA ülkeleri (%34), Endonezya ile Malezya (%35) ve Çek Cumhuriyeti (%30) en yüksek rakamlarla başta olmak üzere, genel katılımcıların dörtte birini oluşturuyor.

Genel anlamda ailelerin eğitim amaçlı olmayan faaliyetler için ekran başında harcanan süreye ilişkin derin bir endişesi olmasa da bu vaktin azaltılması isteniyor. Söz konusu istek özellikle İspanya (%51), Japonya (%61), ODKA ülkeleri (%49), Endonezya ile Malezya (%55) ve Rusya'da (%45) daha belirgin. Çocukların ekran başında geçirdiği toplam sürenin gereğinden fazla olduğunu düşünen ebeveynler ise Rusya'da %28, Polonya'da %23, İspanya'da %26 ve İtalya'da %11'lik bir orana karşılık geliyor.

Boulder'daki Kolorado Üniversitesi'nde baş yazar görevindeki Katie Paulich'in açıklamasına göre, konuya ilişkin olarak bugüne dek gerçekleştirilmiş en kapsamlı araştırma, ekran başında geçirilen sürenin gençleri olumsuz etkilemediğini ortaya koysa da "ekranlar konusunda bilinçli" davranmayı da unutmamak gerekiyor. Araştırmacılar, ekran başında daha fazla vakit geçiren okul dönemindeki çocukların diğerlerine oranla endişe ve depresyon oranlarında herhangi bir artış görülmediğini, aksine bu çocukların daha fazla yakın arkadaşı bulunduğunu belirtiyor. Bununla beraber bu çocuklarda dikkat bozukluğu, uyku sorunu ya da okul başarısında düşüş gibi sorunların görülme olasılığı çok hafif oranda artabilse de bu noktada "ekran süresinin etkisi, ölçüm yapılan çocuklar arasındaki farklılığın %2'lik kısmına tekabül ettiğinden son derece önemsiz" olarak değerlendiriliyor.

Daha çok çizgi film ve video içeriği, daha az kitap; sosyal medya ve internette dolaşmaya gelince ise net bir HAYIR

Araştırma süresince incelenen bölgelerin neredeyse tümünde, eğitime dayalı olsun ya da olmasın, çocukların ilgisini en çok videoların çektiği görülüyor. 4 ile 12 yaş arasındaki çocuklar ve gençler, her hafta online olarak çizgi film, film ve diğer video içeriklerini izlemek için yaklaşık olarak 3-6 saat harcıyor. İspanya'da bu rakam katılımcıların %45'ine ulaşırken, ilk sırada yer alan Güney Koreli ebeveynlerin %50'si çocuklarının online ortamda çizgi film, video ve film izleyerek 3 ila 6 saat arasında vakit harcadığını belirtiyor.

Çocukların öğrenim motivasyonu üzerinde video içeriklerinin pozitif etkiye sahip olduğu, Novakid tarafından ortaya koyuldu. 2022 yılının Nisan ayında yayımlanan Hikayeye dayalı müfredat ve oyunlaştırmanın İkinci Dil Olarak İngilizce öğrenen gençlere katkıları adlı araştırmaya göre düzenli olarak çizgi roman hikayeleri izleyen öğrencilerin izlemeyenlerle karşılaştırıldığında %30'luk bir farkla daha güçlü bir belleğe sahip olduğu ve ev ödevlerini tamamlamaya %24 oranında daha fazla vakit ayırdığı görüldü.

Video içeriği ve eğlence amaçlı oyunlar konusunda sınırlandırmalar ise Japonya ve Almanya'da söz konusu: Çocuklarının düzenli olarak (her hafta) online ortamda çizgi film, film ya da video izlemediğini söyleyen ebeveynlerin oranı Japonya'da %25, Almanya'da ise %16 seviyesinde. Online oyunlara ve etkileşimli faaliyetlere ilişkin olarak harcanan süre göz önüne alındığında da benzer bir eğilim görülüyor. Almanya'da yaşayan ebeveynlerin büyük bir kısmı (%54), çocuklarının eğitim amaçlı olmayan oyunlara vakit ayırmadığını belirtiyor.

Aynı zamanda araştırmaya katılan İspanya, İtalya, Romanya, Rusya ve Polonya gibi diğer Avrupa ülkelerinde eğitime dayalı olmayan, eğlence amaçlı oyunlara haftada 6 saate yakın vakit ayıran çocuk oranının %55 ila %65 seviyesinde olduğu görülüyor.

Asıl oyun sever kesimin ise Malezya ve Endonezya'da yaşadığını görüyoruz: Bu ülkelerde yaşayan ebeveynlerin %90'ı, çocuklarının haftada 10 saate yakın süreyle oyun oynadığını belirtirken, %35'lik bir kesimin haftada en az 3-6 saat süreyle ekran başında oyun oynadığı görülüyor. Yine her iki ülkede yaşayan ebeveynlerin (%55) ekran başında oyun için harcanan bu süreyi azaltmak istediğinin de altını çizelim.

Hem Avrupa'da hem de Asya'da yaşayan ailelerde, diğer aile üyeleriyle ve arkadaşlarla sohbet amaçlı bile olsa, çocuklara sosyal medyada vakit harcama izni verilmediğini görüyoruz.

Güney Kore'de yaşayan ebeveynlerin %75'i, Çek Cumhuriyeti'nde %74'ü ve Almanya'da ise %68'i 4 ila 12 yaş arasındaki çocuklarının hiçbir şekilde sosyal medya kullanmadığını belirtiyor. ODKA ülkelerinde yaşayan ebeveynler ise bu noktada daha az sınırlandırıcı: Bu bölgedeki katılımcıların hemen hemen yarısı, çocuklarının haftada yaklaşık 6 saat süreyle farklı sosyal ağlar üzerinden aile ve arkadaşları ile sohbet ettiğini belirtiyor.

Çocuklara yönelik sesli kitap ve e-kitap kullanımı ise çalışmaya dahil edilen ülkelerde en az tercih edilen online faaliyetler olarak geçiyor. Bununla birlikte kitapsever genç sayısının Rusya ve Almanya'da en yüksek seviyede olduğu görülüyor: Her iki ülkede yaşayan ebeveynlerin neredeyse yarısı, çocuklarının her hafta düzenli olarak e-kitap okuyup sesli kitap dinlediğini belirtiyor. Rusya'da yaşayan ebeveynlerin %15'i, çocuklarının bu faaliyete haftada 3 ila 6 saat ayırdığını belirtiyor.

Online ortamda kitap okuma ya da sesli kitap dinleme gibi faaliyetleri tercih etmeyen çocuk oranının en yüksek olduğu ülkeler ise İspanya (%76) ve Japonya (%84) olarak geçiyor.

Her ne kadar çocuklar ve aileler tarafından daha yavaş bir şekilde tercih ediliyor olsa da dijital sanat, programlama ve elektronik müzik gibi yaratıma dayalı dijital hobiler de ekran başında geçirilen süreyi etkiliyor.

Polonya, İspanya, ODKA ülkeleri, Türkiye ve Rusya'da çocukların yaklaşık %10-15'lik bir kesimi, haftada vakitlerinin 3 ila 6 saatlik bir kısmını internette gezinerek harcıyor. Çocuklarının internette gezinerek vakit harcamadığını belirten ebeveynlerin sayısı ise özellikle Güney Kore (%74), Almanya (%70) ve Japonya'da (%65) en üst seviyede.

Türkiye ve Rusya'da ise bu tür faaliyetlerin çocuklar tarafından daha sık tercih edildiği görülüyor: Türkiye'deki ebeveynlerin %62'sinden daha fazlası çocuklarının zaman çizelgesinde bu tür dijital hobilerin düzenli olarak yer aldığını belirtirken ikinci sırada Rus ebeyenlerin (%53) geldiği görülüyor.