18 Haziran Tarihte Bugün: İmparatorlukların Sonu, Cumhuriyetlerin Doğuşu ve İnsan Hakları Mücadeleleri

Dünya tarihini şekillendiren olayların yaşandığı bu gün, özellikle modernleşme, insan hakları ve uluslararası ilişkiler açısından dikkat çeken dönüm noktalarını barındırıyor.

1815 – Napolyon’un Waterloo Yenilgisi

Fransa İmparatoru Napolyon Bonapart, 18 Haziran 1815’te gerçekleşen Waterloo Savaşı'nda İngiliz ve Prusya ordularına yenilerek Avrupa'daki hegemonyasını kaybetti. Bu savaş, Fransa ile Avrupa devletleri arasında 23 yıldır süren savaşları sonlandırdı. Napolyon, dört gün sonra, 22 Haziran’da ikinci kez tahttan feragat etti. Bu gelişme, Avrupa siyasi haritasını kökten değiştirdi.

1830 – Fransa’nın Cezayir’i İşgali

18 Haziran 1830’da Fransa, Kuzey Afrika’daki yayılmacı politikası doğrultusunda Cezayir’i işgal etti. Bu olay, Fransa'nın uzun sürecek sömürge yönetiminin başlangıcı oldu ve bölge halkı için derin bir toplumsal dönüşümün habercisiydi.

1873 – Susan B. Anthony’e Oy Ceza Bedeli

Kadın hakları savunucularının öncülerinden Susan B. Anthony, 1872 ABD Başkanlık seçimlerinde oy kullanmaya teşebbüs ettiği için 100 dolar para cezasına çarptırıldı. Bu olay, kadınların seçme hakkı mücadelesinin simge anlarından biri olarak kabul edilir.

1881 – Üç İmparator Birliği Yenilendi

Avusturya-Macaristan, Almanya ve Rusya’nın oluşturduğu Üç İmparator Birliği, 1881 yılında yazılı hale getirilerek yeniden onaylandı. Anlaşma, Avrupa’daki güç dengelerini koruma çabasının bir parçasıydı.

1919 – Atatürk’ten Milli Teşkilatları Birleştirme Çağrısı

Mustafa Kemal Atatürk, Anadolu ve Rumeli’deki milli teşkilatların birleştirilmesi için genelge yayınladı. Bu çağrı, Türk Kurtuluş Savaşı’nın örgütlenmesinde önemli bir adım oldu.

1927 – Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Kabul Edildi

Türkiye Cumhuriyeti'nin hukuk sisteminin temellerinden biri olan Hukuk Usulü Muhakemelerine İlişkin Kanun, 18 Haziran 1927’de kabul edildi. Bu kanun, yargı sürecinin şeffaf ve adil işlemesi açısından dönüm noktası niteliğindedir.

1928 – Amelia Earhart’tan Tarihi Uçuş

Amerikalı havacı Amelia Earhart, Atlantik Okyanusu'nu uçakla geçen ilk kadın olarak tarihe geçti. Earhart’ın bu başarısı, kadınların havacılık başta olmak üzere birçok alandaki varlığını güçlendirdi.

1939 – Elektrik Tesisleri Devletleştirildi

Bursa ve Mersin'deki elektrik tesisleri, 18 Haziran 1939'da devletleştirildi. Bu adım, Türkiye'nin enerji altyapısını güçlendirme ve kamusal kontrolü artırma politikasının bir parçasıydı.

1948 – BM’den İnsan Hakları Deklarasyonu

Birleşmiş Milletler, 18 Haziran 1948'de Uluslararası İnsan Hakları Deklarasyonu’nu kabul etti. Bu belge, evrensel insan haklarının temel taşlarını oluşturarak, dünya genelinde birçok anayasa ve hukuk sistemine ilham kaynağı oldu.

1953 – Mısır’da Cumhuriyet Dönemi Başladı

İngiltere’nin Mısır üzerindeki 74 yıllık egemenliği sona erdi ve 18 Haziran 1953'te cumhuriyet ilan edildi. Bu gelişme, Arap dünyasında milliyetçi hareketlerin yükselişinde önemli bir dönemeçti.

1979 – SALT II Anlaşması İmzalandı

Sovyetler Birliği lideri Leonid Brejnev ile ABD Başkanı Jimmy Carter, stratejik silahların sınırlandırılmasını öngören SALT II (Stratejik Silahların Sınırlandırılması Anlaşması) metnini Viyana’da imzaladı. Anlaşma, Soğuk Savaş döneminde nükleer gerginliğin azaltılması adına önemli bir diplomatik adımdı.

1988 – Turgut Özal’a Silahlı Saldırı

Başbakan Turgut Özal, Ankara Atatürk Spor Salonu'ndaki ANAP büyük kongresinde Kartal Demirağ’ın düzenlediği silahlı saldırıda elinden yaralandı. Olay, dönemin siyasi atmosferinde büyük yankı uyandırdı.

1992 – Mostar’da Yeni Bir Cephe

Hırvat Savunma Konseyi Birlikleri (HVO), Bosna Savaşı sırasında Mostar şehrini işgal etmeye başladı. Bu gelişme, Yugoslavya iç savaşında etnik çatışmaların daha da derinleşmesine neden oldu.

1997 – Refahyol Hükümeti İstifa Etti

Başbakan Necmettin Erbakan, Refah Partisi (RP) ile Doğru Yol Partisi (DYP) arasında kurulan Refahyol hükümetinin istifasını 18 Haziran 1997 tarihinde Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e sundu. Bu istifa, Türkiye'deki 28 Şubat sürecinin kritik dönemeçlerinden biri olarak hafızalarda yer aldı.