Tam alım sürecine girerken bankaya konut kredisi başvurusunda bulunuyorsunuz ve karşınıza 'ekspertiz raporu' ya da 'gayrimenkul değerleme raporu' gibi terimler çıkıyor. Kulağa biraz resmi ve karmaşık geliyor olabilir, ama aslında hiç de gözünüzü korkutacak bir şey değil. Gelin, konut kredisi sürecinde bu gayrimenkul değerleme işinin nasıl yürüdüğünü birlikte konuşalım.
Bankalar Neden Ekspertiz Raporu İster?
Bankaların kredi verirken neden bu kadar temkinli davrandığını hiç düşündünüz mü? Aslında çok basit. Banka size kredi verirken, aslında o evi teminat olarak kabul ediyor. Yani, diyelim ki işler ters gitti ve krediyi ödeyemediniz; banka, verdiği parayı kurtarabilmek için o evi satmak durumunda kalabilir. İşte tam da bu yüzden, evin gerçek piyasa değerini bilmek isterler. Bu değeri öğrenmenin yolu ise bir gayrimenkul değerleme uzmanının hazırladığı ekspertiz raporundan geçer.
Kredide Ekspertiz Değeri ile Satış Fiyatı Neden Farklı Çıkabilir?
Bu aşamada bazı kafa karışıklıkları da olabiliyor. Sizin satıcı ile anlaştığınız fiyat ile ekspertiz raporunda belirtilen değer aynı olmayabilir. Peki, neden? Çünkü siz evi çok beğenmiş olabilirsiniz, ama gayrimenkul değerleme uzmanı biraz daha objektif bakar. O, sadece evin içinin güzelliğine ya da mutfağının yeniliğine değil; binanın yaşı, bulunduğu kat, manzarası, çevredeki emsaller gibi pek çok detayı dikkate alır. Yani sizin duygusal bağ kurduğunuz evi, uzman tamamen verilerle değerlendirir.
Ekspertiz Raporu Krediyi Nasıl Etkiler?
Gelelim en kritik kısma: Ekspertiz raporu kredi sürecinizi nasıl etkiler? Diyelim ki evin satış fiyatı 2 milyon TL, ama ekspertiz değeri 1,8 milyon TL çıktı. Bankalar genelde ekspertiz raporundaki değeri baz alır ve bu değerin belli bir yüzdesine kadar kredi verir. Çoğunlukla bu oran %80 civarındadır. Yani, 1,8 milyon TL’nin %80’i olan 1 milyon 440 bin TL kredi çekebilirsiniz. Aradaki farkı ise cebinizden tamamlamanız gerekir.
Değerleme Süreci Nasıl İşler?
Peki, bu rapor nasıl hazırlanır? Bankaya kredi başvurusu yaptıktan sonra süreç şöyle işler:
Banka, anlaşmalı olduğu bir gayrimenkul değerleme firmasına talepte bulunur.
Değerleme uzmanı, evi yerinde incelemek için randevu alır.
Uzman, evi gezip genel durumunu, büyüklüğünü, binanın yaşını, bulunduğu konumu inceler.
Tapu kayıtlarını kontrol eder, varsa ipotek ya da haciz gibi durumları raporlar.
Çevredeki benzer konutların fiyatlarını da dikkate alarak evin piyasa değerini belirler.
Rapor bankaya iletilir ve kredi süreci buna göre devam eder.
Gayrimenkul Değerleme Sürecinde Dikkat Etmeniz Gerekenler
Evin tapu bilgilerinin doğru olduğundan emin olun.
İskan belgesi (yapı kullanma izni) gibi eksik belgeler, raporda olumsuz yansıyabilir.
Evin üzerinde ipotek ya da haciz gibi durumlar varsa bunları önceden öğrenin.
Değerleme sürecinde, eksperin eve rahat erişebilmesi için satıcı ile iş birliği yapın.
Son Söz
Ev alırken kredi çekmek, çoğu zaman hayatımızın en büyük finansal adımlarından biri oluyor. Bu süreçte gayrimenkul değerleme raporu gibi aşamalar gözünüzü korkutmasın. Aslında tüm bu işlemler, hem sizin hem de bankanın güvenliğini sağlamak için var. Evinizin değeri doğru belirlensin ki ne fazla ödeme yapın, ne de eksik kredi çektiğiniz için zor durumda kalın.
Gayrimenkul değerleme süreciyle ilgili daha fazla bilgi edinmek isterseniz, Denge Değerleme'nin web sitesini ziyaret edebilirsiniz.