Teşebbüs Etmek Ne Demek?
Ceza hukukunda suça teşebbüs, işlenmesi planlanan bir suçun, kanunda belirtilen icra hareketlerine başlanmasına rağmen failin iradesi dışında gelişen sebeplerle suçun tamamlanamamasıdır. (TCK Md. 35).
TCK Md. 35'te yer alan "genel hükümler" çerçevesinde suça teşebbüs iki şekilde gerçekleşebilir:
Fail, icra hareketlerine başlamış olmakla birlikte, kontrol dışında gelişen bir sebepten dolayı hareketler yarıda kalmış ise suça teşebbüs vardır. Örneğin, hırsızlık yapmak amacı ile bir eve merdiven dayayan kişi ev sahibinin görmesi üzerine kaçarsa, fiil yarıda kaldığı için hırsızlık suçu teşebbüs aşamasında kalır.
Fail, icra hareketlerini tamamlamış ancak iradesi dışındaki bir engel nedeniyle suçun sonucu gerçekleşmemişse, yine suça teşebbüs söz konusu olur. Örneğin, silah ile mağdura 7-8 el ateş edilmesine rağmen mağdur ölmemişse, bu durumda fail kasten adam öldürmeye teşebbüs suçuyla cezalandırılır.
Kasten Adam Öldürmeye Teşebbüs Nedir?
Kasten adam öldürme teşebbüsü, fail tarafından insan hayatına son verme amacıyla yapılan bir hareketin, ölüm sonucunu doğurmadığı durumlarda söz konusu olur. Kasten öldürme suçu, neticesi hareketten ayrılabilen bir suç türü olduğu için teşebbüse elverişlidir. Eğer fail, insan hayatına son vermek amacıyla hareket eder ve mağdur ölürse, fail kasten öldürme suçundan cezalandırılır. Ancak öldürme kastıyla hareket edilmesine rağmen mağdur hayatta kalırsa fail, kasten öldürmeye teşebbüs suçu nedeniyle cezalandırılır.
Örneğin, öldürme kastıyla silahla veya bıçakla mağdura darbe vuran failin, mağdurun ölümüne neden olmaması durumunda TCK md. 81, md. 82 ve md. 35 uyarınca kasten öldürmeye teşebbüs suçu nedeniyle cezalandırılır.
Kasten Öldürmeye Teşebbüsün Unsurları Nelerdir?
Kasten öldürmeye teşebbüsün oluşabilmesi için aşağıdaki unsurların bir arada bulunması gerekir:
Fiil (İcra Hareketi): Fail, insan hayatına son vermeye yönelik bir hareket icra etmelidir. Bu hareketin, mağdurun ölümüne neden olabilecek nitelikte olması gerekmektedir. Örneğin, silahlı ateş açma ya da bıçaklama gibi eylemler bu fiil kapsamında değerlendirilir.
Ölüm Kastı: Failin, mağdurun ölümünü istemesi veya en azından ölümün meydana gelmesini bilerek hareket etmesine gerek vardır. Kasten öldürme suçunda failin niyeti öldürmeye yönelik olmalıdır. Bu kast, failin fiilini bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesini ifade eder.
Neticenin Gerçekleşmemesi: Kasten öldürme girişiminde fail, öldürme kastıyla hareket etmiş olmakla birlikte ölümcül neticenin gerçekleşmemesi gerekir. Bu da failin bir hareketinin suçu tamamlayamamasına rağmen, hareketinin öldürmeye yönelik olduğunu gösterir.
İrade Dışı Engeller: Teşebbüs aşamasında suçun tamamlanamadığı hallerde failin iradesi dışındaki engel nedeniyle failin suçtan kurtulduğunu görüyoruz. Örneğin, mağdurun ölümünün vuku bulmaması, sağlık durumu nedeniyle veya fiilin etkisiz kalması gibi.
Kasten Öldürmeye Teşebbüs Suçunun Cezası Nedir?
Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Kasten Öldürme Suçunun Tasarlanarak İşlenmesinin Cezası
Tasarıyla adam öldürme kasten öldürmenin nitelikli hâlidir. Cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır. Tasarlama hâlinde fail, anında karar verip fiili işlememekte, suç işleme kararı ile fiilin icrası arasında sükûnetle düşünebilmeye yetecek kadar bir süre geçmektedir.
Kasten Öldürmeye Teşebbüs Suçunda Meşru Müdafaa (Savunma)
Meşru müdafaa (savunma), mağdurun faile, failin yakınlarına veya malvarlığına yönelik gerçekleşen bir saldırıya karşı, failin saldırı ile orantılı bir biçimde kendisini savunmak amacıyla gerçekleştirdiği bir eylemdir.
Meşru savunma hükümlerinin uygulanabilmesi için aşağıdaki genel şartların sağlanması gereklidir:
- Saldırı Haksız Olmalıdır: Savunmaya uğrayan saldırının haksız bir saldırı olması gerekir; yani saldırının haklı bir gerekçesi olmamalıdır.
- Saldırı, Savunulabilecek Bir Hakka Yönelmeli: Saldırı, failin hayatına, vücut dokunulmazlığına veya diğer hukuki değerlerine yönelik olmalıdır.
- Savunma ve Saldırı Eşzamanlı Olmalıdır: Meşru müdafaa, saldırı anında yapılmalı, yani savunma ile saldırı arasındaki zaman farkı olmamalıdır.
- Savunma Zorunlu Olmalıdır: Failin kendisini savunma ihtiyacı doğmuş olmalıdır; savunma, zorunluluk durumunda yapılmalıdır.
- Savunma Saldırana Karşı Yapılmalıdır: Meşru müdafaa, saldırana yönelik olmalıdır. Savunma hakkı yalnızca saldırıya uğrayan kişiye aittir.
- Savunma ile Saldırı Orantılı Olmalıdır: Meşru müdafaa, orantılı bir şekilde yapılmalıdır; aşırı güç kullanılmamalıdır.
Eğer kasten öldürmeye teşebbüs suçu meşru müdafaa kapsamında işlenirse fail hakkında ceza verilmez. Yani saldırıya uğrayan kişi orantılı bir şekilde kendisini savunmuşsa cezai sorumluluk doğmaz.
Kasten Öldürmeye Teşebbüs Suçunda Haksız Tahrik İndirimi
Haksız tahrik, mağdurdan kaynaklanan bir fiilin failde şiddetli bir öfke, elem veya üzüntü yaratması sonucu failin bu ruh halinin etkisiyle suç işlemesi durumunda meydana gelir. Kasten öldürmeye teşebbüs suçunun haksız tahrik altında işlenmesi durumunda fail hakkında ceza indirimi uygulanabilir.
Haksız tahrik hükümlerinin geçerli olabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
1- Mağdur tarafından gerçekleştirilen bir fiil failin ruhsal durumunu etkileyerek suç işlemeye yönlendirmelidir.
2- Mağdurun fiili haksız olmalı, yani failin bu fiile karşı aşırı bir tepki göstermesini haklı kılacak bir gerekçe bulunmamalıdır.
3- Fail, mağdurun fiilinden dolayı aşırı bir öfke veya şiddetli bir elem duygusuyla hareket etmelidir.
4- Failin işlediği suç, ruh halinin bir yansıması olmalı, yani failin davranışı bu ruhsal durumda verdiği tepki olmalıdır.
5- Haksız tahrike yol açan fiil, doğrudan mağdurdan kaynaklanmalı başkaları tarafından gerçekleştirilen fiiller haksız tahrik kapsamına girmez.
6- Haksız tahrik altında işlenen kasten öldürmeye teşebbüs suçu, haksız tahrikin derecesine göre 1/4 ile 3/4 arasında indirim yapılmak suretiyle cezalandırılır.
Bıçakla Kasten Adam Öldürmeye Teşebbüs Cezası Kaç Yıldır?
Ceza Genel Kurulu 2023/177 E. , 2024/6 K.
Sanıkla katılan arasında silahlı yaralama ile sonuçlanan ve adliyeye de yansıyan önceye dayalı husumet bulunması, olayda kullanılan namlu uzunluğu 15 cm, toplam uzunluğu 27 cm olan ekmek bıçağının öldürmeye elverişli aletlerden oluşu, sanığın kavga sırasında katılanın baş ve boyun gibi yaşamsal önem taşıyan bölgelerini hedefleyerek iki kez bıçakla vurması, bu darbelerin 10 cm ve 2 cm uzunluğunda yüzde sabit iz bırakacak derinliklerde kesiler oluşturması, sanığın eylemlerine ancak olay yerine gelip kendisini zapt eden oğlu …’ün müdahalesi ile son vermek zorunda kalışı, bu sırada dahi “Bırakın, onu öldüreceğim!” şeklinde bağırması hususları birlikte değerlendirildiğinde, sanığın söz ve eylemlerine bağlı olarak ortaya çıkan kastının öldürmeye yönelik olduğu ve eyleminin teşebbüs aşamasında kalan kasten öldürme suçunu oluşturduğu kabul edilmelidir.
Silahla Kasten Adam Öldürmeye Teşebbüs Cezası Kaç Yıldır?
Silahla adam öldürme suçu nitelikli hallerden değildir. Basit kasten öldürme suçudur. Cezası müebbet hapis cezasıdır.
Türk Ceza Kanunun 35. Maddesinde suçlara teşebbüs açıklanmıştır. Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Yani basit kasten öldürme suçuna teşebbüs 9 yıldan 15 yıla kadar, nitelikli kasten öldürme suçuna teşebbüs ise 13 yıldan 20 yıla kadar hapis cezasıdır.
Kasten Öldürmeye Teşebbüs Suçunda Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma
Uzlaşma, suç isnadı altındaki kişi ile suç mağduru arasındaki iletişimi sağlamak ve tarafların bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmalarını sağlamaktır. Ancak, kasten öldürmeye teşebbüs suçu, Türk Ceza Kanunu'na göre uzlaşmaya tabi suçlardan biri değildir. Bu nedenle, kasten öldürmeye teşebbüs suçunda uzlaşma uygulanmaz.
Kasten öldürme suçuna teşebbüs, şikayete tabi suçlar arasında yer almaz. Bu suç, mağdurun şikayetinden bağımsız olarak, savcılık tarafından resen soruşturulması gereken bir suçtur.
Şikayetten vazgeçme, ceza davasının düşmesine yol açmaz. Ayrıca, şikayet hakkı, dava zamanaşımı süresi içinde kullanılabilir.
Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir süre geçtikten sonra dava açılmaması veya açılan davanın kanuni süre içinde sonuçlandırılmaması durumunda ceza davasının düşmesine yol açan bir ceza hukuku kurumudur. Kasten öldürme suçuna teşebbüs yargılamalarında, olağan dava zamanaşımı süresi 25 yıldır.
Kasten Öldürme Suçuna Teşebbüs Halinde Görevli ve Yetkili Mahkeme
Kasten öldürme suçuna teşebbüs nedeniyle yargılama yapma görevi ağır ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.
Kasten Adam Öldürmeye Teşebbüs Suçunda Hukuki Sürecin Önemi
Kasten adam öldürmeye teşebbüs suçu, ceza hukuku açısından en ciddi suçlardan biri olup ağır yaptırımları bulunmaktadır. Bu tür davalarda, gerek mağdurların haklarının korunması gerekse suçlanan kişilerin adil bir şekilde yargılanması için hukuki sürecin doğru bir şekilde yürütülmesi hayati öneme sahiptir. Bu kapsamda, eğer siz de nitelikli dolandırıcılık suçu ile ilgili bir durumla karşı karşıyasınız, haklarınızı güvence altına almak için alanında profesyonel hukuki danışmanlık sunan Avukat Mehmet Genç ile haklarınızı koruyabilirsiniz.