Türkiye bir deprem ülkesi. Her yıl ülkemizde onlarca deprem meydana geliyor. Çoğu zaman da depremin yıkıcı etkisi uzun süre yüreğimizi dağlıyor.
Deprem doğal bir olay. Depremden kaçış yok. Ancak, depremin etkilerini azalmak mümkün. Daha doğrusu binalarımızı depreme dayanıklı olarak inşa etmek ve mevcut binaları da güçlendirmek mümkün. Bunun yanında toplumun afetlere karşı eğitimli olması da çok önem taşıyor.
İçişleri Bakanlığı, 2021'i Afet Eğitim Yılı olarak ilan etti. Amaç başta deprem olmak üzere her türlü afetteki can ve mal kaybını en aza indirgemek. Gaziantep'te geçtiğimiz Ocak ayında Türkiye'ye örnek olacak bir protokol imzalandı. "Deprem Master Planı" çalışmalarına ilişkin protokole Gaziantep Valiliği, Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği imza attı. Uzun yıllardır gündemde olan çok önemli bir çalışma.
Deprem Master Planı ile şehrin depreme hazır hale getirilmesi amaçlanıyor. 15-20 yıl kadar sürebilecek bir çalışma. Bina stokunun çıkarılması, mevcut binaların depreme dayanıklılık analizlerinin yapılması gerekiyor. Gaziantep'te yüz binlerce bina bulunuyor. Bunların deprem dayanıklılık analizlerini bir kamu kurumu ya da meslek odasının yapma ihtimali bulunmuyor. Bu nedenle de herkesin kendi binasının deprem dayanıklılık analizini yaptırması gerekiyor.
Zaten Gaziantep Valisi Davut Gül'ün de bu konuda çağrısı bulunuyor: “Çürük bina ile güçlendirilmesi gereken bina da birbirinden farklı. Binayı 2000 yılından önce bütün kurallara uygun bir şekilde de yapmış olsanız onun yeni standartlara göre güçlendirme ihtiyacı ortaya çıkıyor. Burada binaların güçlendirilmesi gerekiyor mu, A’dan Z’ye gözden geçirmemiz lazım. Vatandaşlarımızın ise odalar, belediyeler bizim binalarımızın deprem dayanıklılık testlerini yapacak beklentisine girmemesi lazım. İsteğimiz herkesin kendi binasının deprem dayanıklılık testlerini yaptırması. Dışarıdan birinin gelip bunu yapmasını beklerlerse bu ne hukuken ne fiilen mümkün ne de bunun altından kalkma ihtimalimiz var.”
Kısacası herkesin binasının deprem dayanıklılık testlerini yaptırması gerekiyor. İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şube Başkanı Gökhan Çeliktürk'le, binaların deprem analizlerinin kimler tarafından ve nasıl yapılacağı konusunda faydalı olacağına inandığım bir sohbetimiz oldu. Çeliktürk'ün bu konuda verdiği bilgileri paylaşmak istiyorum;
"Binaların deprem dayanıklılık testlerini işyeri tescil belgesi olan inşaat mühendisi meslektaşlarımız yetkili beton laboratuarları ile birlikte yapıyor. Röntgen cihazı ile binanın röntgen filmi çekiliyor. Kullanılan demirin ölçümü yapılıyor. Yine beton numuneleri alınıyor ve bunların analizi yapılıyor. Yapılan test ve ölçümler sonucu binanızın depreme ne kadar dayanıklı olup olmadığı ortaya çıkıyor. Bunu vatandaşların kendisi yaptırması gerekiyor. Tıpkı Enerji Kimlik Belgesi gibi. Bina yönetiminin ortak karar alması gerek. Çünkü bunun bir maliyeti var. Vatandaşlarımız binaların deprem dayanıklılık testleri konusunda Odamıza başvururlarsa bizler kendilerine her türlü bilgiyi ve desteği veririz."
Binaların depreme karşı performans analizlerinin yapılması son derece önemli olmasına rağmen bu konuda Enerji Kimlik Belgesi'nde olduğu gibi yasal bir zorunluluk bulunmuyor. Bu nedenle de deprem dayanıklılık testlerine ilgi yok denecek kadar az. İMO Şube Başkanı Gökhan Çeliktürk, böylesine önemli bir konunun gönüllülük temelinde değil de hukuki bir zorunluluk haline getirilmesinin faydalı olacağına dikkat çekiyor.
Maalesef bir deprem ülkesi olmamıza rağmen sadece depremlerden sonra bu konu gündemimize geliyor. Bir kaç gün ya da haftanın ardından da gündemimizden çıkıyor. Ta ki, yeni bir depreme kadar. Bu konuda bir zihniyet değişimine ihtiyacımız var. Bu kapsamda Vali Davut Gül'ün ve İMO Şube Başkanı Çeliktürk'ün çağrısını önemli buluyorum. Herkesin de binasının deprem performans analizlerini yaptırması için girişimlere başlamasını öneriyorum.
Mutlu haftalar dileğiyle.