Artık birçok meslek erken emeklilik hakkından yararlanamayacak.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) yani yıpranma payı uygulamasında köklü bir değişikliğe gitti. Yeni düzenlemeyle, erken emeklilik hakkından yararlanabilecek meslek gruplarının kapsamı daraltıldı. Gaziantep’te de birçok meslek grubunu doğrudan etkileyecek bu uygulama, hem çalışanlar hem de işverenler açısından önemli sonuçlar doğuracak.
Artık Sadece Doğrudan Riskli Görevler Kapsamda
Yapılan değişiklikle birlikte yalnızca fiilen tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışanlar FHSZ hakkından faydalanabilecek. Örneğin, madencilik sektöründe çalışan aşçı, çaycı veya bekçi gibi görevlerde bulunanlar artık bu haktan yararlanamayacak.
Önceki sistemde, aynı iş kolunda çalışan herkesin yıpranma hakkı bulunuyordu. Yeni düzenlemeyle yalnızca yer altında çalışan maden işçileri bu ayrıcalığı sürdürebilecek.
Erken Emeklilik Hakkı Kimlere Veriliyor?
FHSZ, tehlikeli işlerde çalışanlara erken emeklilik imkânı sağlayan bir sistem. Her 360 günlük çalışma süresi için fazladan 60 ila 90 gün, bazı durumlarda 180 gün prim günü ekleniyor. Ancak bu avantajın emeklilik yaşına etkisi maksimum 3 yıl ile sınırlı. Ayrıca bu haktan yararlanmak için ilgili işte en az 3600 gün prim ödenmiş olması gerekiyor.
FHSZ Kapsamı Dışında Kalan Meslekler
Yeni uygulama ile aşağıdaki meslek grupları yıpranma payı kapsamı dışına çıkarıldı:
Belediye başkanları
Bar çalışanları
Muhasebeciler
Bekçiler
Aşçılar
Çaycılar
Sekreterler
Hizmetliler
Danışmanlar
Spor kulübü yöneticileri
Uluslararası ticaret uzmanları
Balık toptancıları
SGK, bu görevlerin doğrudan fiziksel risk içermediği gerekçesiyle düzenlemeyi bu şekilde uygulamaya aldı.
Yıpranma Payı Hangi Mesleklerde Devam Ediyor?
FHSZ hakkı, doğrudan riskli ve yıpratıcı görevlerde çalışan bazı meslek grupları için geçerliliğini sürdürüyor. Bu meslekler şunlardır:
Yer altı madenciliği çalışanları
Demir-çelik sanayi işçileri
Asit ve cıva üretimi yapanlar
Sağlık çalışanları (doktor, hemşire, ebe vb.)
Emniyet, jandarma, MİT ve sahil güvenlik personeli
TRT çalışanları ve gazeteciler
İtfaiyeciler
Ceza infaz kurumu personeli
Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları
Bu mesleklerde görev alanlar, çalıştıkları süreye göre yıpranma hakkından faydalanmaya devam edecek.
Meslek Kodu Kritik Hale Geldi
Yeni düzenlemeyle birlikte, işverenlerin çalışanlarını SGK sistemine doğru meslek koduyla bildirmesi zorunlu hale geldi. Yanlış veya kapsam dışı meslek kodu kullanımı durumunda sistem bildirimleri reddedecek.
Örneğin, bir itfaiyecinin “vasıta sürücüsü” olarak kodlanması halinde erken emeklilik hakkı geçersiz sayılacak.
Düzeltme Hakkı Tanındı
Fiilen riskli bir işte çalışan ancak yanlış kodla bildirilen personel için SGK düzeltme hakkı da sundu. İşverenler, ilgili belgelerle SGK’ya başvurarak hatalı bildirimi düzeltebilecek. Uygun görülen başvuruların ardından çalışanlar tekrar FHSZ hakkına dahil edilebilecek.
Yeni Sistem Mayıs 2025’te Uygulamaya Alındı
Nisan ayına ait hizmet bildirimi döneminde başlayan yeni sistem, şu anda yürürlükte. Gaziantep ve diğer illerde yapılan bildirimler SGK’nın güncellenmiş meslek kodu listesiyle karşılaştırılarak kontrol ediliyor.
Kod uyumsuzluğu tespit edilen bildirimler işleme alınmayacak.