Tapu harcından emlak komisyonuna, KDV’den ek yasal giderlere kadar pek çok kalem, konut alım sürecinde vatandaşların karşısına ciddi bir mali yük olarak çıkıyor.
Tapu Harcı Uygulamada Alıcının Sırtına Yükleniyor
Yasalara göre konut alım-satım işlemlerinde tapu harcının yüzde 2’si alıcı, yüzde 2’si satıcı tarafından ödenmeli. Ancak Gaziantep’te yaygın olarak uygulanan pratikte bu yük çoğu zaman tamamen alıcıya yansıtılıyor. Bu durum, özellikle ilk defa ev sahibi olmak isteyen vatandaşların bütçesini zorluyor.
Gerçek Satış Bedeli Üzerinden Harç Düzenlemesi Geliyor
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın üzerinde çalıştığı yeni düzenlemeye göre, tapu harçlarının artık gerçek satış bedeli üzerinden hesaplanması planlanıyor. Bu uygulamanın Gaziantep’te hayata geçirilmesiyle birlikte, konut fiyatı arttıkça ödenecek harç miktarı da yükselecek. Böylece hem kayıt dışılıkla mücadele edilecek hem de vergilendirme daha şeffaf hale gelecek; ancak bu durum alıcıların maliyetini de artıracak.
Komisyon ve KDV Yükü Toplam Maliyeti Katlıyor
Gaziantep’teki emlak ofisleri, hem alıcıdan hem de satıcıdan ayrı ayrı yüzde 2 oranında komisyon talep edebiliyor. Bu komisyonlara yüzde 20 oranında KDV’nin de eklenmesiyle birlikte toplam işlem maliyeti daha da yükseliyor. Özellikle şehir merkezinde ya da prim yapmış bölgelerde konut alımı gerçekleştirenler için bu ek giderler, satın alma kararlarını doğrudan etkileyebiliyor.
Uluslararası Kıyaslamada Türkiye Ortalamanın Altında, Ancak Yine de Yüksek
Denge Değerleme’nin 40 ülkeyi kapsayan analizine göre Türkiye’de toplam işlem maliyeti yüzde 11,7 ortalamanın altında kalsa da, büyükşehirlerde harç, komisyon ve diğer ek ücretlerin birikimli etkisi ciddi boyutlara ulaşıyor. Bu araştırmada düşük tutarlı tapu döner sermaye ücreti ve zorunlu deprem sigortası gibi kalemler dahil edilmedi.
Gelişmiş Ülkelerde Komisyon Satıcıya Ait
İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya ve İspanya gibi ülkelerde emlak danışmanlığı hizmet bedeli yalnızca satıcıdan tahsil ediliyor. Türkiye’de ise bu yükün hem alıcıya hem de satıcıya yansıtılması, alıcı tarafında ciddi bir ödeme baskısı yaratıyor. Uzmanlar, konut satış sürecindeki bu asimetrik uygulamaların piyasa hareketliliğini yavaşlattığı uyarısında bulunuyor.