Gaziantep’te ve Türkiye genelinde konut satın almak isteyenler için evin satış bedelinin yanı sıra çeşitli yasal ve yan masraflar da önemli bir yük oluşturuyor. Tapu harcı, emlak komisyonu, KDV gibi kalemler, alım-satım işlemlerinin maliyetini artırıyor. Ancak birçok vatandaş, bu masrafların nasıl hesaplandığı ve kimin tarafından ödenmesi gerektiği konusunda yeterince bilgi sahibi değil.
Tapu harcı kim tarafından ödenmeli?
Yasal düzenlemelere göre, tapu harcı alıcı ve satıcı arasında eşit şekilde (yüzde 2+2) bölüşülmesi gerekiyor. Fakat uygulamada bu yük çoğunlukla alıcının üzerine bırakılıyor. Gaziantep'te emlakçılarla yapılan işlemlerde de benzer durumların sıkça yaşandığı belirtiliyor. Tapu harcı, satış bedelinin %4’ü oranında hesaplanıyor ve çoğu zaman belediyece belirlenen asgari rayiç bedel üzerinden değil, gerçek satış bedeli üzerinden ödenmesi gerekiyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu konuda daha şeffaf ve adil bir uygulama için yeni düzenlemeler üzerinde çalışıyor.
Emlak komisyonlarına da dikkat edilmeli
Alım-satım işlemlerinde bir diğer önemli maliyet kalemi emlak danışmanlığı komisyonları. Türkiye’de her iki taraftan ayrı ayrı yüzde 2’ye kadar komisyon talep edilebiliyor. Bu komisyonlara %20 oranında KDV’nin de eklenmesiyle toplam maliyet daha da artıyor. Gaziantep’te bazı emlak ofislerinin, mevzuata aykırı şekilde sadece alıcıdan komisyon talep ettiği de biliniyor. Bu nedenle, alıcı ve satıcıların sözleşme yapmadan önce bu oranları netleştirmesi büyük önem taşıyor.
Dünya ortalamasının altında ama dikkatli olmak gerekiyor
Denge Değerleme tarafından yapılan uluslararası araştırmaya göre, Türkiye'deki gayrimenkul işlem maliyetleri dünya ortalamasının altında seyrediyor. 40 ülkeyi kapsayan çalışmada işlem masrafları ortalama %11,7 seviyesindeyken, Türkiye bu oranı geçmiyor. Ancak gelişmiş ülkelerde alım-satım masraflarının %10 ila %15 arasında değiştiği, Rusya gibi bazı ülkelerde bu oranın %26,5’e kadar çıktığı görülüyor.
Diğer ülkelerde uygulama nasıl?
İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya gibi ülkelerde emlak danışmanlığı ücreti yalnızca satıcı tarafından ödeniyor. Alıcıdan komisyon alınmıyor. Ayrıca bu ülkelerde kiralama işlemlerinde hizmet bedelinin de çoğunlukla ev sahibi tarafından karşılandığı belirtiliyor. Türkiye’de ise alıcı ve kiracı tarafın da çoğu zaman masrafları üstlendiği bir sistem uygulanıyor.
Ev alırken hangi masraflar dahil, hangileri hariç?
Türkiye’deki alım-satım işlemlerinde aşağıdaki kalemler maliyet oluşturuyor:
Tapu harcı (%4 – alıcı ve satıcıya eşit)
Emlak komisyonu (%2+KDV)
Döner sermaye harcı
Zorunlu Deprem Sigortası (DASK)
Tapu işlem ücretleri
Varsa kredi dosya masrafları
Değer artış kazancı vergisi ise sadece belirli şartlarda, özellikle 5 yıl içinde satılan taşınmazlarda uygulanıyor ve satıcıyı ilgilendiriyor. Bu vergi çoğu zaman göz ardı edilse de işlem öncesinde detaylı şekilde araştırılmalı.
Gazianteplilere uyarı: Satın alma sürecinde bilgi eksikliği sizi zarara uğratabilir
Uzmanlar, ev almayı düşünen Gazianteplilere tapu müdürlükleri, emlak danışmanları ve belediye rayiç bedelleri hakkında önceden bilgi edinmeleri gerektiğini hatırlatıyor. Satış sözleşmeleri yapılmadan önce hem yasal masraflar hem de tarafların sorumlulukları net olarak belirlenmeli.