Yeni sistem, özellikle açıklamasız veya yetersiz açıklamayla yapılan para transferlerini “riskli işlem” olarak sınıflandırıyor. Gaziantep başta olmak üzere birçok ilde binlerce kişi e-tebligat yoluyla bu kapsamda uyarı aldı. Açıklama kısmında yer alan basit ifadeler bile yıllar sonra yüksek meblağlı vergi borçlarına neden olabiliyor.
Yapay Zeka Sisteminden Yeni Dönem
GİB'in yapay zeka ile desteklenen yeni denetim sistemi, banka üzerinden gerçekleştirilen para transferlerini otomatik olarak analiz ediyor. “Diğer”, “ödeme”, “kira” gibi belirsiz ifadeler yapay zeka tarafından potansiyel gelir olarak algılanabiliyor. Özellikle kira gelirleri beyan edilmeden gönderildiyse, sistem bu durumu riskli işlem kategorisine alıyor. Gaziantep Vergi Dairesi yetkilileri, bu sistemin sadece büyükşehirlerde değil, tüm illerde aktif olarak uygulandığını belirtiyor.
Kira Gelirleri ve Açıklamasız Transferler Takipte
Kira geliri gibi beyana tabi işlemlerin “diğer” ya da “ödeme” şeklinde belirtilmesi durumunda, sistem bu işlemleri kira geliri olarak algılayabiliyor. Bu yorum neticesinde işlem hem gönderici hem de alıcı açısından incelemeye alınıyor. Geliri beyan etmemiş olan tarafın ifadesi isteniyor. Eğer açıklama yeterli bulunmazsa, cezai işlem uygulanabiliyor.
Gaziantep’te Çok Sayıda Kişiye E-Tebligat Gönderildi
Son üç ayda özellikle Gaziantep ve çevre illerde çok sayıda vatandaş e-tebligat aldı. Bu tebligatlarda, bankacılık işlemlerinin açıklama kısımları gerekçe gösterilerek detaylı bilgi talep ediliyor. Gelir İdaresi, cezai süreci başlatmadan önce taraflardan açıklama istiyor. Ancak sürecin resmiyete dökülmesiyle birlikte vergi yükümlülüğü oluşabiliyor. Bu nedenle açıklama yapılmayan her işlem potansiyel bir inceleme konusu haline geliyor.
Vergi Uzmanından Kritik Uyarı
Vergi uzmanı Murat Bal, açıklama kısmının özenle doldurulması gerektiğini vurguluyor. “Sadece kardeşinize gönderdiğiniz bir paranın açıklamasına ‘diğer’ yazmanız bile sistemin sizi incelemeye almasına neden olabilir” diyen Bal, yeni denetim sisteminin yorum gücünün sınırlı olduğunu belirtti. Masum işlemler bile yanlış sınıflandırılabildiği için, işlem açıklamalarının açık ve net olması gerektiğini ifade etti.
Yeni Düzenlemeler Yolda
Uzmanlar, sistemin daha hassas hale getirilmesi için Gelir İdaresi’nin yeni düzenlemelere hazırlandığını aktarıyor. İtiraz hakkı açık olsa da, vatandaşların mağdur olmaması için sınıflandırma kriterlerinin yeniden düzenlenmesi bekleniyor. Yakın dönemde açıklama formatlarının standartlaştırılması ya da sistemin bazı ifadeleri otomatik dışlaması gibi adımlar gündeme gelebilir.
Ne Yapmalı?
Banka transferlerinde açıklama kısmını boş bırakmayın.
“Diğer” gibi genel ifadeler yerine, işlem amacını net bir şekilde yazın.
Kira, borç, hediye gibi açıklamaları açıkça belirtin.
E-tebligat aldıysanız süreci ciddiye alın ve vergi dairenizle iletişime geçin.
Yeni yapay zeka sistemiyle başlayan dijital denetim dönemi, Gaziantep dahil olmak üzere Türkiye genelinde milyonlarca vatandaşı doğrudan etkileyebilir. Şimdiden gerekli kontrolleri yapmak ve banka işlemlerinde dikkatli olmak büyük önem taşıyor.