KDK, tüketiciye seçenek sunulmadan yalnızca kağıt ve bez çanta satılmasının yasal düzenlemelere aykırı olduğunu belirterek, ilgili marketler hakkında denetim ve yaptırım uygulanması yönünde tavsiyede bulundu.
Olay Gaziantep’te Başladı, Karar Türkiye’yi Kapsadı
Gaziantep’te yaşayan bir vatandaş, zincir bir marketten alışveriş yaptığı sırada plastik poşet istemesine rağmen yalnızca kağıt ve bez çantaların bulunduğu cevabını aldı. Bunun üzerine Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuran vatandaş, bu uygulamanın "seçim hakkını engellediğini" ve "ekonomik yük oluşturduğunu" belirtti.
Başvuru, Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 8. maddesine dayanarak yapıldı. İlgili maddede, satış noktalarının plastik poşet bulundurması ve belirli bir ücret karşılığında sunması gerektiği açıkça belirtiliyor.
KDK: Uygulama Tüketici Haklarına Aykırı
Kamu Denetçiliği Kurumu, yaptığı incelemenin ardından şu değerlendirmeyi yaptı:
“Zincir marketin söz konusu uygulaması, tüketiciye seçim hakkı tanımamakla birlikte, piyasaya dayalı çevre koruma mekanizmalarının esas amacı olan davranışsal dönüşümü değil; zorunlu ve ekonomik külfet yaratan bir dayatma ortaya çıkarmaktadır. Bu yaklaşım, mevcut yasal düzenlemelerin özüne ve ruhuna aykırıdır.”
Bu gerekçeyle KDK, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurarak, zincir marketlerin denetlenmesini ve gerekli idari yaptırımların uygulanmasını tavsiye etti. Ayrıca plastik poşetlerin, yasal çerçevede yeniden satışa sunulmasının sağlanması gerektiği bildirildi.
Karar Neyi Değiştirecek?
KDK’nin tavsiye kararı bağlayıcı olmasa da kamu kurumları tarafından dikkate alınması gerekiyor. Bu adım, Gaziantep başta olmak üzere Türkiye genelinde benzer uygulamalarla karşı karşıya kalan tüketicilere önemli bir hak iadesi anlamı taşıyor.
Tüketici İçin Ne Anlama Geliyor?
Marketler, plastik poşeti satışta bulundurmak zorunda.
Sadece bez ve kağıt çanta dayatması yasal değil.
Seçim hakkı temel tüketici hakkıdır.
Denetim mekanizmaları devreye alınacak.